Digital Marketing

Không ít bài nêu lên một chủ đề gây chú ý nhưng phần mở đầu quá tầm thường, đồng nghĩa với khả năng mất một số bạn đọc hoặc khiến họ có ấn tượng không hay. Trong khi đó, có nhiều trường hợp phóng viên viết được phần mở đầu rất tốt, cách dẫn giải câu chuyện cũng rất logic nhưng đến phần kết lại hụt hẫng, thậm chí cụt.

Nhiều người cho rằng ai viết văn hay thì làm báo giỏi. Điều này chưa chắc nếu phong cách viết văn được “bê” nguyên xi vào trong báo. Nhiều nhà văn quen với kiểu tả tình tả cảnh, trong khi báo chí đòi hỏi đề cập trực tiếp vào vấn đề. Nhưng nếu nhà báo chỉ thuần túy phát hiện thông tin giỏi mà không biết đặt vấn đề, không biết dẫn dắt người đọc đi đến hết câu chuyện thì cũng không đạt được mục đích của mình.

Mở đầu hay không phải chuyện đơn giản nhưng ít ra nó còn được chú ý nhiều, chứ phần kết thì nhiều khi bị coi nhẹ. Thực ra, mở đầu và kết bài đều có ý nghĩa lớn. Mở bài tốt giúp cho người đọc thấy quan tâm hơn đến bài vào và tiếp tục tìm hiểu nó, một câu kết hay sẽ khiến độc giả có cảm tưởng về một bài viết “hoàn thiện”.

Giảng viên Fabienne Gérault thuộc Đại học Báo chí Lille của Pháp đưa ra một số gợi ý sau:

Mở đầu

Đây không phải là một đoạn mở đầu dài dòng giới thiệu sự việc, nhân vật, hay vấn đề, mà là ngược lại. “Catch phrase”: nó phải tóm được độc giả! Đây là một trong những đoạn khó viết nhất trong một bài báo. Những không phải bao giờ phóng viên cũng có cảm hứng khi đặt bút viết. Chính vì thế phải đặt ra câu hỏi: làm thế nào thu hút được người đọc? Làm thế nào để đưa ra “cú đấm quyết định” cho bài báo của mình?

Đanh thép, cô đọng, nhịp nhàng, đó nhất thiết phải là một câu ngắn. Các từ ngữ đi thẳng vào vấn đề, sao cho độc giả hiểu ngay chủ đề của bài báo. Mở đầu phải độc lập với các tít, sapô và viết một cách tự do. Đây là một mẹo viết thu hút sự quan tâm chú ý của độc giả. Đây là sản phẩm của trí tưởng tượng sáng tạo của mỗi người.

Sau đây là một số cách viết phổ biến:

- một bức ảnh: định vị sự việc bằng một miêu tả. Độc giả cần được “nhìn thấy”.

- một trích dẫn: thích hợp khi một hoặc nhiều người được phỏng vấn.

- một câu chuyện: một giai thoại, miễn là có ý nghĩa. Độc giả rất thích.

- một công thức quen thuộc: có liên quan đến chủ đề.

- đổi hướng công thức: thay đổi một từ và dùng một câu nổi tiếng.

- một hình ảnh: hình ảnh này sẽ là biểu tượng của bài.

- một châm ngôn: có thể tự nghĩ ra hoặc lấy trong dân gian.

- một nghịch lý: đề cập tới chủ đề bằng cách không ai ngờ tới.

- một điều kỳ cục: gợi sự tò mò bằng một hình ảnh, một sự việc bất bình thường hoặc lạ.

- một khẳng định: phải có ý nghĩa hoặc bất ngờ.

- một câu hỏi: không nên lạm dụng và đưa ngay ra câu trả lời.

- một sự tương tự: liên tưởng tới một hình ảnh hoặc kỷ niệm của độc giả.

- một sự mỉa mai, một câu khác thường, một câu chơi chữ…

Trong một tờ báo cần có những mở đầu khác nhau. Nhà báo cần đổi mới. Với loại bài tin tức dạng hàng ngày thì chỉ cần đưa ra sự việc và thông điệp chủ yếu có tính thời sự.

Kết bài

Làm thế nào để độc giả có ấn tượng tốt về bài báo? Phần kết của bài không phải là:

- nơi chúng ta vội vã lướt qua những gì chưa nói trong bài.

- một bài học đạo đức (không nên thêm mắm muối vào bài báo).

- một kết luận của bài văn nghị luận có tính tóm tắt hay tổng hợp.

- một lời chào: đừng viết “phần tiếp theo ở số báo sau…”. Một bài báo là một tác phẩm hoàn chỉnh.

Không nhất thiết phải có kết luận đối với các bài mang tính thông tin thuần túy, các phỏng vấn (trừ phi chọn được câu hỏi cuối cùng thật hay). Ngược lại, tường thuật và bình luận bắt buộc phải có kết.

Yêu cầu cũng giống như với phần mở đầu. Mạnh mẽ, dứt khoát, kết luận phải dùng câu ngắn, hình tượng, độc đáo. Nó đem lại cảm tưởng cuối cùng. Thông thường, trước phần kết có hai hoặc ba câu, cũng ngắn, chuẩn bị cho “kết luận của kết luận”. Đôi khi chỉ cần một hay hai chữ là đủ.

Kết bài giúp cho người biên tập:

- mở ra góc độ mà anh ta đã đóng lại tối đa ở ngay đầu bài báo. Vì vậy nó gợi sự quan tâm, tò mò, đặt câu hỏi và mở ra triển vọng.

- đóng góc độ lại, bằng cách quay lại với thông điệp cốt lõi (khóa cái khóa lại).

Một mẹo hay: câu cuối cùng dùng lại các từ của tít hoặc ít nhất là một số từ

www.dgtmkt.net

(Theo Báo chí Việt Nam)

Đây là những nguyên tắc của một tờ báo hàng đầu thế giới. Hãy đọc để làm giầu kỹ năng của bạn nha !

1/ Cố gắng đưa thông tin ai, cái gì, ở đâu, tại sao, khi nào, như thế nào, bao nhiêu ngay trong 3 đoạn đầu tiên của tin.

2/ Dùng từ thật chuẩn xác và không dùng từ thừa. Viết các câu ngắn, từ ngắn, thay vì câu dài, từ dài. Hãy rút thông tin quan trọng nhất lên câu đầu tiên của tin trong vòng 14-20 chữ (không vượt quá 25 chữ). Hãy dùng thì chủ động thay vì dùng bị động.

3/ Nên dùng dấu chấm hết câu nhiều hơn các loại dấu câu khác. Dùng liên từ một cách phù hợp ở các đầu đoạn.

4/ Đoạn đầu tiên của tin không vượt quá 40 từ. Ý nghĩa của mỗi đoạn là ở nội dung bên trong đó, chứ không phải ở độ dài.

5/ Hãy sử dụng ngôn ngữ hàng ngày (dễ hiểu), không phải ngôn ngữ của các chính trị gia, luật sư hay các nhà kinh tế học. Hãy giải thích một cách ngắn gọn và phù hợp những gì mà có thể độc giả không hiểu.

6/ Không được để ý kiến cá nhân chi phối nội dung tin. Không được nói độc giả nên nghĩ gì và làm gì.

7/ Cung cấp sớm trong tin về chức năng của (các) tổ chức mà bạn đang viết. Đây là việc của phóng viên, chứ không phải của biên tập viên.

8/ Sử dụng càng ít từ mang tính trừu tượng càng tốt. Hãy sử dụng từ có ý nghĩa cụ thể, rõ ràng.

9/ Sử dụng các câu trích, dẫn (quote) một cách chính xác, đặc biệt là ở tít của tin.

10/ Hãy chú ý việc đang viết tin, bài cho trang báo nào. Các từ viết tắt có thể được chấp nhận đối với các trang tài chính hay thị trường. Các trang tin hay bài (features) thì cần có những giải thích rõ ràng hơn.

11/ Đừng sử dụng từ ngữ mang tính chuyên môn trong tin, nó sẽ khiến độc giả mất tập trung và hầu hết những từ này là không cần thiết.

12/ Gần một nửa độc giả của Thời báo Tài chính sống ở ngoài nước Anh. Vì vậy, tránh dùng các từ “chúng ta” hay “ở đây” khi nói về nước Anh. Tương tự như vậy, chú ý đến cách diễn đạt mùa hay múi giờ.

13/ Luôn để ý đến khả năng bị kiện vì nội dung tin bài. Hãy chuyển tin bài cho luật sư nếu bạn nghĩ có nguy cơ bị kiện.

www.dgtmkt.net

(Theo Financial Times Style Guide )

Bài viết này sẽ hướng dẫn các bạn kỹ năng viết bài: Đưa tin về cuộc họp và đưa tin về hội nghị

Nếu chính phủ hoặc cơ quan hoạch định chính sách tổ chức cuộc họp thì phóng viên cần tập trung xem trong cuộc họp có hành động gì và tác động của nó với độc giả thế nào. Có bầu bán gì không? Có phải ủy ban gợi ý tăng lương cho giáo viên không? Hay tăng thuế đối với các cửa hàng? Hay là thông qua ngân sách mới? Nếu không có hành động gì thì phải tìm hiểu lý do tại sao hoặc tập trung vào tranh luận đã diễn ra tại cuộc họp đó.

Theo cuối “Cẩm nang viết tin” của Peter Eng và Jeff Hodson, do Quỹ Tưởng niệm Báo chí Đông Dương phát hành, bài viết về cuộc họp nên có các yếu tố như sau:

- Ai chủ trì cuộc họp?

- Mục đích của cuộc họp?

- Có hành động gì?

- Vì sao có hành động?

- Bình luận của những người tham gia/quan sát?

- Ai sẽ bị ảnh hưởng bởi hành động đó, và bình luận của họ?

- Nếu chưa có hành động gì thì hãy xem có sự nhất trí rằng cần phải có hành động hay không?

- Nếu không có hành động thì có ai nói điều gì quan trọng hay đáng chú ý không?

- Hoàn cảnh của vấn đề mà họ thảo luận?

Phần mào đầu dưới đây lấy từ một tờ báo tiếng Lào, cho chúng ta biết ai ở hội nghị và chủ đề chung mà họ thảo luận là gì. Nhưng lại không nói họ thảo luận như thế nào về chủ đề đó. Đây là một lỗi thường gặp ở các nhà báo Đông Nam Á.

Đại tá Buuasieng Champaphanh, chủ nhiệm tiểu ban của Lào và thư ký tiểu ban của Thái Lan, thiếu tướng Serirath Thinrath cùng nới với báo chí Lào và Thái Lan về tình hình ở Vang Tao, xảy ra hôm 3/7 trong một Hội nghị của Ủy ban Gìn giữ An ninh Biên giới Lào-Thái Lan.

Sau đó trong tin, chúng ta biết thêm về tình hình: “Bọn thảo khấu có vũ trang đã tấn công một đồn biên phòng và bắt các quan chức hải quan làm con tin.” Vị đại tá Lào cho biết quân đội hai nước đang hợp tác để gìn giữ hòa bình ở biên giới. Nhưng thông tin đó lẽ ra phải đưa lên mào đầu mới phải.

Dưới đây là toàn văn một tin khác, lấy từ một tờ báo tiếng Anh của Lào:

Các em gái hút thuốc nhiều hơn

Tại cuộc họp một ngày để hoạch định chính sách quốc gia về kiểm soát thuốc lá ở Lào, diễn ra tại Khách sạn Lào Plaza hôm 24/7, Tiến sĩ Somchai Pholsena, giám đốc Trung tâm Giáo dục Thông tin Sức khỏe, cho biết số thanh niên mới lớn hút thuốc – đặc biệt là các em gái, đã tăng lên.

Cuộc họp được Cơ quan Cứu trợ Phát triển Adventist tài trợ và có sự tham gia của 40 đại biểu từ Bộ Y tế và ngành liên quan. Một số đại diện của các cơ quan quốc tế cũng có mặt và cuộc họp do Thứ trưởng Y tế chủ trì.

Chương trình nghị sự gồm có thảo luận và báo cáo về tình hình và việc kiểm soát hút thuốc lá trên thế giới nói chung và ở Lào nói riêng, tác động xấu của thuốc lá tới sức khỏe, thông tin về nhập khẩu và thuế thuốc lá, các chiến lược tương lai và chính sách kiểm soát thuốc lá.

Ở vùng đô thị, 25% đàn ông và 1,5% phụ nữ Lào hút thuốc. Ở vùng nông thôn, 60% đàn ông và 30% phụ nữ hút thuốc. 70-90% những người hút thuốc ở Lào là người dân tộc thiểu số.

Lào có hai nhà máy thuốc lá sản xuất ra sản phẩm mang nhãn hiệu Adeng và Dokmeydeng. Hai đơn vị này nhập khẩu thuốc lá nhãn hiệu 555 và Marlboro./.

Phần mào đầu nói rằng mục đích của cuộc họp là lập ra chính sách kiểm soát việc hút thuốc lá. Nhưng đọc từ đầu đến cuối tin chẳng có chỗ nào chỉ ra được là cuộc họp đã đạt được cái gì. Cuộc họp có đưa ra chính sách nào không? Bất kỳ chính sách mới nào cũng tác động tới nhiều người. Nếu cuộc họp không đưa ra được một chính sách nào thì vì sao nó thất bại?

Phần mào đầu có một số ý tốt: Đã kể ra được một câu nói hay tại cuộc họp. Nhưng thông tin đó không hề được giải thích trong phần còn lại của tin. Vì sao lại có nhiều trẻ em gái hút thuốc hơn? Số trẻ em gái hút thuốc tăng bao nhiêu? Có biện pháp kiểm soát nào được bàn luận tại cuộc họp không?

Tin này nói cho độc giả biết chương trình nghị sự của cuộc họp nhưng không nói những ý kiến chính thức được đưa ra là gì. Các thành viên của cuộc họp có đồng ý với các ý kiến đưa ra hay không?

Tin này cũng cho chúng ta biết một vài thực tế về tỷ lệ người hút thuốc và nhãn hiệu thuốc. Nhưng hoàn cảnh chính lại thiếu: Chính sách kiểm soát thuốc lá hiện nay là gì? Bối cảnh là gì? Vì sao chính phủ lại quan tâm giải quyết vấn đề này?

Hãy theo dõi một bài viết (sẽ cập nhật) về một cuộc họp ngoại giao lớn, xem cái nào khó đưa tin hơn và khó viết hơn.

Hội nghị khó đưa tin. Hội nghị thường được các học giả, các tổ chức phi chính phủ, các nhóm chuyên viên và chính phủ tổ chức nhằm trao đổi ý kiến và thường có ít hoặc không có hành động nào được đưa ra.

Nếu hội nghị có một người phát biểu chính thì lời bình của người đó có thể lấy làm chủ đề tập trung cho bài viết. Nếu nhiều đại biểu đưa ra các giải pháp cho một vấn đề thì những giải pháp đó là chủ đề của bài viết. Phóng viên cần tìm cách nói chuyện với các đại biểu trong giờ giải lao, đề nghị họ nói rõ ý kiến của mình đối với một vấn đề nào đó.

Hội nghị không phải lúc nào cũng cho ra được những tin, bài hay, nhưng đó là nơi phù hợp để gặp các chuyên gia và nói chuyện về ý tưởng viết tin, bài.

Cũng giống như khi đưa tin về cuộc họp, cần tránh kiểu chỉ liệt kê trong phần mào đầu về ai, ở đâu và khi nào. Kiểu như tin dưới đây lấy từ một tờ báo tiếng Việt:

Hội nghị kiểm điểm hai năm (1999-2000) chiến dịch chống ma túy và các tệ nạn của các công đoàn viên do Liên đoàn Lao động Việt Nam tổ chức, đã kết thúc vào ngày 20/3 ở Quảng Trị.

Sau đó, tin này trích dẫn một quan chức hàng đầu nói rằng mà túy và “tệ nạn xã hội” không giảm vì các công đoàn viên không cảm thấy bức xúc về nó. Ông đề nghị cần phải có các biện pháp chỉnh đốn. Những ý kiến này lẽ ra phải đưa lên phần mào đầu mới phải

www.dgtmkt.net

(Theo báo chí Việt Nam)